Macie wątpliwości co do tego, czy Izera powstanie? Nie Wy jedni. Szef Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś zdradził w czerwcu tego roku w „Gościu Wydarzeń” na antenie Polsatu, że zwrócił się do premiera Mateusza Morawieckiego z prośbą o analizę projektu polskiego samochodu elektrycznego. W trakcie kontroli spółki ElectroMobility Poland NIK miał stwierdzić „poważne nieprawidłowości”. Za sprawą serwisu Business Insider Polska wiemy już, jakie nieprawidłowości wskazano w raporcie.
Kontrola NIK w ElectroMobility Poland
NIK skontrolowała Electromobility Poland (EMP), spółkę odpowiedzialną za pomyślne doprowadzenie do finału kwestii związanych z produkcją polskiego narodowego samochodu elektrycznego Izera. Prezes NIK Marian Banaś mówił o „poważnych nieprawidłowościach”, ale wbrew temu, co można by przypuszczać, NIK w swoim raporcie wskazał też wiele pozytywów.
W raporcie NIK widnieją następujące konkluzje, związane z wydatkowaniem i gospodarowaniem środków:
NIK ocenia pozytywnie, w ramach zbadanej próby, wydatkowanie – pod kątem prawidłowości dokonywania przez EMP wydatków – środków finansowych w latach 2016-2022.
EMP w sposób prawidłowy zorganizowała strukturę projektową i podejmowała działania mające na celu realizację założeń projektu, a wydatki w ramach zbadanej próby były gospodarne.
W wystąpieniu pokontrolnym NIK podniesiono też, że dokonano właściwego wyboru kontrahentów oraz negocjowano w taki sposób, aby otrzymać najkorzystniejsze warunki zakupu różnych usług. Kontrola NIK w ElectroMobility Poland skutkowała m.in. pozytywną oceny wynagrodzeń:
Nawiązanie współpracy z daną osobą było uzasadnione prowadzonymi w danym momencie działaniami przez EMP (…), a wysokość wynagrodzenia albo przyjętych stawek była na poziomie rynkowym.
Poza licznymi pochwałami są też uchybienia, w tym te związane z zarobkami zarządu. O ile wynagrodzenia szeregowych pracowników EMP wątpliwości nie budzą, to osoby postawione wyżej w hierarchii…
Nieprawidłowości w EMP
Najwyższa Izba Kontroli punktuje w raporcie niedociągnięcia. Największymi są oczywiście znaczące opóźnienia oraz wciąż bardzo wczesna faza przygotowań. Koszt uruchomienia fabryki szacuje się na ok. 6 miliardów złotych, które to pieniądze nie zostały zabezpieczone. NIK opisał, że EMP zmarnowało czas na konkursy na zaprojektowanie pojazdu, z których to projektów finalnie zrezygnowano.
Inną wątpliwość stanowi ulokowanie fabryki, w której powstawać ma polski samochód elektryczny Izera. Zdaniem NIK lokalizacji nie sprawdzono dostatecznie szczegółowo. Nie wzięto też pod uwagę w odpowiedni sposób innych potencjalnych miejsc pod budowę zakładu.
NIK miał zastrzeżenia do wynagrodzeń zarządu, które są rzekomo niezgodne z ustawą kominową. Zgodnie z literą prawa członkowie zarządu mogą zarabiać maksymalnie 15-krotność średniego wynagrodzenia z IV kwartału poprzedniego roku. W EMP kwotę 6733,49 złotych zastosowano, ale bez uwzględnienia VAT-u.
ElectroMobility Poland odrzuca uwagi kontrolerów
EMP odrzuciło uwagi kontrolerów co do VAT-u w kontekście wynagrodzeń w piśmie przesłanym dziennikarzom Business Insidera:
Opinie prawne Departamentu Skarbu Państwa KPRM dotyczące kwestii podatku VAT w umowach o świadczenie usług zarządzania potwierdzają, że podatek VAT nie stanowi kwoty wynagrodzenia (…). Nie może to być traktowane jako nieprawidłowość w odniesieniu do działalności Spółki
ElectroMobility Poland nie zgadza się też z krytyką lokalizacji fabryki w Jaworznie:
Przy wyborze lokalizacji dla fabryki Izery najważniejszymi badaniami potwierdzającymi wykonalność inwestycji we wskazanym terenie były badania techniczne i środowiskowe. Dla wszystkich najlepiej ocenianych lokalizacji takie badania zostały zrealizowane. Dla lokalizacji w Jaworznie na wczesnym etapie nie zdecydowano się na realizację due diligence prawnego ze względu na prostą strukturę właścicielską wpisaną w jedną księgę wieczystą. Dodatkowo planowana zamiana terenu między Lasami Państwowymi a gminą Jaworzno powodowała konieczność powtórzenia tego samego badania przed zakupem, co stanowiłoby dodatkowy koszt.
Jaką wagę ma raport NIK? Prawdopodobnie niewielką. Prezes NIK od dawna skłócony jest z PiS, partią będącą u władzy w Polsce.
Źródło: BI