GeForce RTX 3060 – architektura
RTX 3060 ma sprawić, że architektura NVIDIA Ampere trafi do domów i mieszkań milionów graczy z całego świata. O ile tylko ceny i dostępność na to pozwolą, tak właśnie się stanie. W grach z ray tracingiem GeForce RTX 3060 przynosić ma wydajność nawet 30% wyższą od układu RTX 2060 i podobną lub nieznacznie wyższą od RTX 2070. Już teraz zdradzę, że cel ten osiągnięto, a przynajmniej osiągnęła go karta Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED.
GeForce RTX 3060 to 12,7 Shader-TFLOPS i 24,9 RT-TFLOPS, czyli 37,6 TFLOPS dla Ray Tracingu. Dla porównania, RTX 2060 dysponował mocą obliczeniową jedynie 26 TFLOPS do RT. Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED to karta wyposażona w aż 3584 rdzeni CUDA (1,8-raza więcej od RTX 2060). W końcu ray tracing pojawia się (teoretycznie) w zasięgu mniej zamożnych graczy.
RTX 3060 korzysta z rdzenia GA106-300-A1, stworzonego przy wykorzystaniu zmodyfikowanego przez NVIDIA procesu 8 nm od Samsunga. Architektura NVIDIA Ampere to 48 ROP, ulepszone procesory strumieniujące (28 SM), rdzenie RT drugiej generacji (28 RT) i trzecia generacja rdzeni Tensor (112 Tensor Cores) dla zwiększonej wydajności DLSS i obliczeń związanych ze sztuczną inteligencją.
O wykorzystywanych przez kartę technikach pokroju NVIDIA Reflex i NVIDIA Broadcast szerzej pisaliśmy tutaj.
Resizable BAR w RTX 3060
Warto wiedzieć, że RTX 3060 to pierwsza z kart GeForce RTX serii 30 wspierająca funkcję Resizable BAR. Za jej sprawą procesor jest w stanie widzieć pamięć wideo GPU jako jeden adresowalny blok, a nie mniejsze bloki 256 MB. Co to oznacza? Resizable BAR pomaga poprawiać wydajność gier – tyle teorii, a w praktyce?
W tej chwili istnieją profile dla łącznie ośmiu gier, a w kolejnych sterownikach pojawią się profile dla kolejnych. Na jaki dokładnie wzrost liczby klatek na sekundę można liczyć? Producent podaje, że ok. 10% w Metro Exodus, 8% w AC: Valhalla, 7% w Watch Dogs: Legion, 6% w Battlefield V, 3% w Forza Horizon 4, 3% w Gears 5, 2% w Red Dead Redemption 2 i 1% w Borderlands.
Resizable BAR działa lub dopiero będzie działać na desktopowych i laptopowych kartach graficznych GeForce RTX 3000. Funkcję tą należy aktywować w UEFI płyty głównej i włączyć tam „Above 4G Decoding” oraz „Resizable BAR” i wyłączyć „Legacy CSM”. Z techniką współpracują:
- 11. gen. procesorów Intel na płytach z chipsetami serii S
- 11. gen. procesorów Intel na płytach z chipsetami serii H
- 10. gen. procesorów Intel na wybranych płytach z chipsetami Z490, H470, B460 oraz H410
- procesory z rodziny Ryzen 5000 na płytach z chipsetami AMD 500 i AMD 400
Niestety, nie miałem okazji przetestować działania Resizable BAR na swojej platformie testowej.
Specyfikacja Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED
- Układ graficzny: GeForce RTX 3060
- Taktowanie rdzenia: 1320 MHz / 1837 MHz (Boost) (standardowo 1777 MHz)
- Taktowanie pamięci (efektywne): 15000 MHz
- Pamięć: 12 GDDR6
- Przepustowość pamięci: 360 GB/s
- Szyna pamięci: 192-bitowa
- Backplate: tak
- Złącze: PCI-E x16 4.0
- Wyjścia: 1 x HDMI 2.1, 3 x DisplayPort 1.4a
- Opcja chłodzenia pasywnego: tak
- Rekomendowana moc zasilacza: 550/600 W
- Zasilanie: 1 x 8-pin
- TDP: 170 W
- Wymiary (dł. x szer.): 300 x 135 mm
Budowa Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED
Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED to najlepszy z modeli RTX 3060 w ofercie tego producenta. Do sprzedaży trafi jeszcze Inno3D GeForce RTX 3060 TwinX2, wyposażony w mniej zaawansowany, dwuslotowy, krótszy układ chłodzenia oraz dysponujący wyjściowo mniej podkręconymi zegarami.
Testowana karta dostarczona została w zestawie z dwoma wymiennymi płytkami z polimetakrylanu metylu (tworzywa znanego jako szkło akrylowe lub pleksi) – jedną „czystą” i jedną z logo „X3”. Po zamocowaniu ich do karty za pomocą dołączonego w pudełku klucza inbusowego, można nieco zmienić wygląd konstrukcji, modyfikując nieco to, jak prezentuje się jej podświetlenie w tej części. Mała rzecz, a cieszy.
Z miejsca uwagę zwraca ogromny, trzyslotowy i wyjątkowo długi układ chłodzenia. Radiatory pokrywają wszystkie kluczowe elementy karty – zarówno rdzeń, jak i sekcje zasilania i pamięci – i są schładzane przez trzy wentylatory z łopatkami Scythe o średnicy 92 mm każdy. Cały układ jest tak duży, że wystaje znacząco (mniej więcej w 25%) poza stosunkowo niewielką płytkę PCB z GeForce RTX 3060. Długość Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED wynosi aż 30 centymetrów i na pewno nie zmieści się we wnętrzu niektórych ciasnych obudów. Coś kosztem czegoś, bo jak się później okazuje, pracuje on szalenie wydajnie.
Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED cechuje się niezmienionym względem wersji referencyjnej TDP na poziomie 170 W. Do zasilania GPU wystarczy zaledwie jedna wtyczka 8-pinowa. Esteci będą zadowoleni nie tylko z tego. Do gustu przypadnie im także czarny, gustownie powycinany backplate, pokrywający tylną stronę płytki PCB.
Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED dysponuje łącznie czterema wyjściami graficznymi. Jedno z nich to HDMI 2.1, będące w stanie przesyłać sygnał 4K@120Hz, a pozostałe trzy to złącza DisplayPort 1.4a. Warto przypomnieć, że karty NVIDIA Ampere wspierają dekodowanie AV1, zapewniające lepszą kompresję i jakość w porównaniu do popularnych kodeków HEVC i H.264.
Po wpięciu karty Inno3D do płyty głównej, podpięciu zasilania i uruchomieniu komputera w oczy rzuca się czerwone podświetlenie. Koloru tego niestety nie da się zmienić – szkoda. Podświetlenie jest bardzo intensywne i prezentuje się dobrze. Gdyby producent zdecydował się w jakiś sposób iluminować widoczny w standardowym położeniu backplate… byłoby nieco ciekawiej.
Wydajność
Zaobserwowałem, że w testach syntetycznych karta radziła sobie zaskakująco słabo. To właśnie od nich zacząłem testy (a konkretnie od 3DMark Time Spy) i obawiałem się, że coś jest nie tak. Wynik graphics score na poziomie 8839 punktów i 9499 punktów po OC budził niepokój. Szybko okazało się, że z jakichś powodów „ten typ tak ma”, a podobne spostrzeżenia mieli inni dziennikarze. W grach sytuacja wyglądała już zupełnie odmiennie, a karta nie tylko dorównywała wydajnością układom GeForce RTX 2070, ale nawet je nieznacznie przewyższała. W wielu wymagających tytułach okazała się zapewniać płynność powyżej 60 klatek na sekundę także w rozdzielczości 2K.
Oprócz wyżej wymienionych gier RTX 3060 od Inno3D sprawdziłem też w kiepsko zoptymalizowanym Cyberpunk 2077, gdzie nie testowałem innych kart. W grze CD Projekt RED w rozdzielczości 2K, przy Ultra detalach i efektach RTX na Ultra i DLSS na auto prezentowanych było 38 kl./s., ze spadkami poniżej 30 klatek. Zabawa nie była przyjemna. Zmniejszenie rozdzielczości do Full HD skutkowała zwiększeniem liczby średniej klatek o ok. 9 klatek na sekundę i redukowało odczuwalne spadki. Dopiero zmniejszenie poziomu efektów ray tracingu i paru suwak na „wysokie” pozwoliło przekroczyć pułap 60 kl./sekundę. Jeśli ktoś chce grać w Full HD, to w 60 kl./s. będzie bawił się doskonale przy średnim RT, DLSS w opcji „jakość” i najwyższych ustawieniach graficznych. O to chodziło twórcom RTX 3060 i… udało się to osiągnąć.
Overclocking Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED
Jeśli chodzi o overclocking, to producent daje entuzjastom spore pole do popisu. Częstotliwość pracy zegara Boost została podniesiona przez Inno3D o 60 MHz z 1777 MHz na 1837 MHz. Taktowanie pamięci nie było zmienione. Za pomocą oprogramowania MSI Afterburner podniosłem taktowanie rdzenia o 175 MHz i pamięci o 1100 MHz, bez zwiększania napięć. Karta pomyślnie przeszła test 3DMark Time Spy i odnotowała mniej więcej 7-procentowy wzrost wydajności w grach, po ustawieniu zegarów na nieco niższe.
I tak, sprawdziłem. Wydajność Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED w kopaniu Ethereum wynosi zaledwie ok. 22 MH/s i jest ograniczona programowo, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami.
Chłodzenie i kultura pracy Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED
Na pochwałę zasługuje imponujący, 3-slotowy system chłodzenia zastosowany na karcie Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED. Ten spisywał się doskonale w testowanym przeze mnie niedawno Inno3D RTX 3060 Ti iChill X3 RED, więc tu mogło być tylko lepiej. Istotnie, karta bez podkręcania pod pełnym obciążeniem nie przekraczała temperatury na poziomie 64 stopni Celsjusza w pomieszczeniu, w którym temperatura wynosiła 24 stopnie Celsjusza. Mocne podniesienie zegarów skutkowało zwiększeniem temperatury do zaledwie 66 stopni Celsjusza. Wszystko to przy zachowaniu ciszy – hałas nie był ani odrobinę irytujący nawet podczas grania z wyłączonymi głośnikami i bez słuchawek. W trybie idle temperatura GPU wynosiła 35 stopni Celsjusza.
Warto pamiętać o tym, że konstrukcja przy temperaturach do 40 stopni Celsjusza i przy TGP niższym od 26 W jest chłodzona pasywnie. Wentylatory włączają się dopiero przy temperaturach przekraczających 59 stopni Celsjusza i przy TGP wyższym od 50 W. W praktyce oznacza to, że w systemie wentylatory nie obracają się i nie robią tego nawet w niektórych mało wymagających grach. To bez dwóch zdań jeden z najkulturalniej, najciszej i najskuteczniej pracujących systemów chłodzenia dla GPU, z jakim kiedykolwiek miałem do czynienia.
Podsumowanie
GeForce RTX 3060 ma niemal wszystko co potrzebne, by stać się nową kartą graficzną „dla mas”, która przez lata zajmowała będzie wysokie miejsce w rankingach popularności. Niemal wszystko, bo cena sugerowana i cena rzeczywista to w przypadku układów graficznych dwie różne rzeczy, przynajmniej w ostatnich miesiącach. Tak czy inaczej, testowany przeze mnie Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED spełnia pokładane w nim nadzieje.
Dla wielu osób nieznających jeszcze marki Inno3D niemałym zaskoczeniem będzie fakt, że ten „drugoligowy” w ich mniemaniu producent jest w stanie zaoferować kartę nie tylko wydajną i oferującą spory potencjał OC, ale także doskonale chłodzoną. Cicho i skutecznie pracujące wentylatory to tylko połowa sukcesu – na drugą składa się funkcja pracy w trybie bezgłośnym, pasywnym. Niskie TDP, zasilanie pojedynczą wtyczką 8-pin i dodatkowe akcesoria pozwalające personalizować wygląd karty to kolejne jej atuty.
Mankamenty? Są, ale z punktu widzenia gracza nie są poważne. Pierwszym jest programowe ograniczenie wydajności w zakresie wydobywania Ethereum. Osoby pragnące pokopać kryptowaluty w przerwie od grania będą zawiedzione. Drugą z drobnych wad stanowi to, iż wydajny system chłodzenia jest naprawdę ogromny – zajmuje aż trzy sloty na płycie głównej i jest stosunkowo długi. Ach, no i podświetlenie jest jednokolorowe, czerwone. Dla niektórych może to stanowić wadę.
Jeśli będziecie rozglądać się za RTX 3060, nie pomijajcie oferty Inno3D. Mam wrażenie, że Inno3D RTX 3060 iChill X3 RED kupicie znacznie taniej niż propozycje szerzej rozpoznawanej konkurencji. I będzie to doskonały, rozsądny zakup.
Mocne strony:
+ wysoka wydajność w atrakcyjnej cenie
+ doskonały – cichy i wydajny – układ chłodzenia iChill
+ opcja pasywnego chłodzenia – bez udziału wentylatorów
+ spory potencjał OC
+ dodatki w zestawie pozwalające personalizować wygląd karty
+ świetna jakość wykonania
+ zasilanie wtyczką 8-pin
+ TDP zaledwie 170 W
Słabe strony:
– nabycie karty w cenie sugerowanej będzie graniczyło z cudem
– tylko czerwony kolor podświetlenia
– długie i wysokie 3-slotowe chłodzenie nie wszędzie się zmieści
Karta graficzna otrzymała wyróżnienie „Dobry Produkt”.