Już wkrótce kosmiczne obserwacje będzie prowadził nowy rentgenowski teleskop. 7 września o godzinie 1:42 czasu polskiego Japońska Agencja Kosmiczna (JAXA) wystrzeliła w przestrzeń kosmiczną rakietę, która wyniosła na orbitę teleskop rentgenowski XRISM.
XRISM – kolejny teleskop o wielkich możliwościach
XRISM (ang. X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission) to misja realizowana przez JAXA w ramach współpracy z NASA i przy udziale ESA (Europejskiej Agencji Kosmicznej). Co ważne, nowy teleskop rentgenowski jest bardziej zaawansowany niż jego jakikolwiek poprzednik, na czele z Kosmicznym Teleskopem Chandra.
Jak powiedziała Lia Coralles, astronomka z Uniwersytetu w Michigan uczestnicząca w realizacji misji JAXA, XRISM stanowi kolejny krok w zakresie obserwacji rentgenowskich. Wynika to z faktu, w jakie urządzenia wyposażono tę maszynę. Jeden z jej instrumentów, znany jako Resolve, to spektrometr mikrokalorymetryczny, który musi operować w środowisku o temperaturze tylko o mniej niż stopień Celsjusza wyższej od zera absolutnego. Aby taką temperaturę utrzymywać, pudło z ciekłym helem, w którym umieszczono instrument, jest chłodzone z wykorzystaniem wieloetapowego procesu. Niemniej, wszystko to pozwala mu mierzyć indywidualną energię promieniowania rentgenowskiego i dostarczać informacji na temat składu, ruchu i stanu fizycznego obserwowanego źródła.
Podobno eksperci pracujący nad misją XRISM spodziewają się, że dane spektroskopowe z instrumentu Resolve będą 30 razy ostrzejsze niż te, które dostarczają instrumenty Teleskopu Kosmicznego Chandra. Resolve jest w stanie wykrywać promienie rentgenowskie o energii w zakresie od 400 do 12 tysięcy elektronowoltów. To zdaniem NASA może dostarczyć naukowcom danych potrzebnych do tego, aby dowiedzieć się czegoś więcej o najgorętszych regionach, największych strukturach i obiektach o najsilniejszym przyciąganiu grawitacyjnym w kosmosie.
Dwie misje rozpoczęte wspólnie
Chociaż XRISM został wystrzelony w kosmos teraz, swoją działalność naukową zacznie on tak naprawdę prowadzić dopiero w styczniu. To dlatego, że naukowcy muszą jeszcze uruchomić jego instrumenty oraz je skalibrować. Ten proces potrwa kilka miesięcy.
Warto wspomnieć, że rakieta, która wyniosła w przestrzeń kosmiczną teleskop XRISM, transportowała na pokładzie również mały lądownik o nazwie SLIM (Smart Lander for Investigating Moon). Nadano mu przydomek „Księżycowy Snajper”. To dlatego, że ma on zademonstrować, iż możliwe jest lądowanie na kosmicznym obiekcie w promieniu 100 metrów od określonego celu.
Podobno XRISM oddzielił się już od rakiety i został umieszczony na orbicie. SLIM ma jednak podróżować miesiącami, zanim dotrze na Księżyc.
Źródło: New York Times, fot. tyt. JAXA