Jowisz i jego 92 księżyce
Zgodnie z najnowszymi danymi Jowisz posiada łącznie 92 naturalne satelity. Saturn ma ich 83, czyli aż o 9 mniej. Nowo odkrytych księżyców Jowisza jak dotąd nie nazwano, a informacje na ich temat opublikowano na stronie organizacji Minor Planet Center działającej pod auspicjami Międzynarodowej Unii Astronomicznej.
Obserwacjami, które w 2021 i 2022 roku doprowadziły do odkrycia 12 nowych księżyców Jowisza, dowodził Scott Sheppard z Carnegie Institution for Science. Ten sam człowiek wcześniej brał udział w wypatrywaniu śladów hipotetycznej Planety Dziewiątej, podczas którego wykryto kilkanaście innych księżyców Jowisza.
„Jowisz po prostu znajdował się na niebie w pobliżu obszarów, gdzie szukaliśmy ekstremalnie odległych obiektów w Układzie Słonecznym.”, Sheppard powiedział w 2018 roku, po odkryciu poprzedniego tuzina księżyców.
Odkrycia z 2018 roku zainspirowały astronomów i ci postanowili sprawdzić, czy na orbicie Jowisza nie skrywa się jeszcze więcej księżyców. Cóż, ich poszukiwania nie były bezowocne. Dla przypomnienia, jeszcze kilka lat temu znano „tylko” 67 księżyców Jowisza.
Skały przechwycone przez Jowisza
Nic dziwnego, że omawiane księżyce odkryto dopiero w ostatnich latach. Są to obiekty bardzo małe, które odbijają w naszą stronę niewiele światła słonecznego. Niemniej, poszukując wspomnianej Planety Dziewiątek astronomowie użyli bardzo potężnych teleskopów i objęli swoimi obserwacjami bardzo duży obszar wokół Jowisza.
Co ciekawe, większość spośród nowo odkrytych księżyców Jowisza krąży wokół planety w kierunku przeciwnym do kierunku jej obrotu wokół własnej osi. Wskazuje to na to, że były one po prostu skałami przechwyconymi przez grawitację giganta. Część z takich skał mogła rozpaść się na kilka mniejsze księżyce. Pozostałe trzy księżyce krążą zgodnie z kierunkiem obrotu Jowisza wokół własnej osi i prawdopodobnie powstały na jego orbicie.
jowisz-orbity.jpg Jowisz posiana wiele księżyców, które krążą wokół niego zgodnie z kierunkiem jego obrotu wokół własnej osi (orbity różowe, niebieskie i zielona) i takich, które krążą w przeciwną stronę (orbity czerwone). Grafika ta nie obejmuje najnowszych księżyców. | Źródło: Carnegie Institute for Science, Roberto Molar Candanosa
Kto wie, może w przyszłości naukowcy odkryją jeszcze więcej księżyców krążących wokół Jowisza. W celu wypatrzenia nowych księżyców zapewne będą też obserwować jednak Saturna. Ten nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. Być może przynajmniej na jakiś czas kiedyś wróci do niego tytuł planety z największą liczbą znanych księżyców.
Źródło: Sky & Telescope, fot. tyt. NASA, JHU-APL, Southwest Research Institute