Telewizor w przekątnej 98” na polskim rynku zadebiutował już kilka lat temu, niestety jego cena była wręcz absurdalna. Dziś w sklepach znajdziemy TV 4K w rozmiarze 98” poniżej 10 000 zł. Po ostatniej konferencji firmy TCL, prezentującej tego typu produkty, postanowiłem sprawdzić i przeanalizować segment tzw. olbrzymów – bo jak inaczej mówić o telewizorach, których przekątna wynosi 2,5 metra.
Zwykło się potocznie mawiać, że telewizor jest oknem na świat. W przypadku 98 cali (około 250 cm) mamy do czynienia dosłownie z panoramicznym oknem, gdyż wymiary tego urządzenia wynoszą około 220 cm (szerokość) na 140 cm (wysokość) w zależności od egzemplarza i zastosowanej podstawy.
Jeszcze dwa lata temu mogło się wydawać, że dostępność szerokiej i nieźle wycenionej oferty gigantycznych przekątnych będzie śpiewką przyszłości. Nic bardziej mylnego. Ta przyszłość rozgrywa się tu i teraz na naszych oczach. Wprowadzenie przez producentów do szerokiej dystrybucji telewizorów 98” w mojej ocenie jest kolejnym strzałem w dziesiątkę, zaraz po pojawieniu się na przestrzeni ostatnich lat technologii Mini LED oraz panelu OLED nowej generacji z MLA (Micro Lens Array).
Telewizor 98” – nietuzinkowy produkt
Telewizory 98” są dość specyficznym produktem. Po pierwsze ze względu na ich wysoką cenę (pomijam tu jedyny model poniżej 10 000 zł). Po drugie, spore gabaryty wymagające dużego pomieszczenia, w którym znajdzie się TV.
Cena jest dość subiektywną kwestią. Dla jednego konsumenta kwota 5 000 zł za 65” jest mocno przesadzona. Dla innej osoby cena 10 000 zł za OLED jest na akceptowalnym poziomie. Warto zwrócić uwagę, że nie tak dawno najnowsze telewizory OLED-owe 77” były sprzedawane w cenie powyżej 20 000 zł. Testowane przez nas w redakcji topowe OLEDy, Mini LEDy, QLEDy 8K w 65” jeszcze kilkanaście miesięcy temu były dostępne w cenie 16 000 – 19 000 zł. Uważam, że zakup giganta, jakim jest niewątpliwe 98”, w przedziale 20 000 – 35 000 zł w chwili obecnej jest w zasięgu nie małej grupy konsumentów. Pokusiłbym się nawet o stwierdzenie, że większej niż może się potencjalnie wydawać. Ewolucja coraz większych przekątnych na przestrzeni lat (55”, 65”, 75”, 77”) oraz ich cen ewidentnie pokazuje, że z biegiem czasu produkty te stawały się bardziej dostępne dla konsumentów mających przeciętną zasobność portfela.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że w 2019 r. na rynku debiutował 98” model 8K Sony ZG9 w cenie około 350 000 zł.
Spora przestrzeń to główny warunek, aby móc w ogóle ulokować TV 98” – jak to mawiał klasyk „oczywista, oczywistość”. Chcąc komfortowo oglądać obraz, mieć możliwość objęcia wzrokiem znacznej części ekranu musimy znajdować się w odległości średnio około 4,5 metrów od telewizora – sprawdziłem to na własnej skórze. Oczywiście zaraz wśród czytelników zaczną się dywagacje na temat wyświetlania treści (rozdzielczości Full HD, 4K) vs. odległość… Tym razem pominę ten element, gdyż nie jest on kluczową kwestią.
Polski rynek 98” olbrzymów
Jak wspomniałem, pierwszym 98-calowym telewizorem pojawiającym się na polskich półkach sklepowych, w tym wypadku w salonach Sony Center, był wspomniany Sony 8K ZG9. Kilka lat musiało upłynąć, aby przekątna 98” na poważnie mogła zagościć w naszych rodzimych elektromarketach. TCL C735 z 2022 r. otworzył nowy rozdział w tzw. olbrzymach, bo jego cena (24 999 zł) w końcu stała się bardziej realna dla potencjalnych klientów zarówno indywidualnych, jak i biznesowych (np. firmy eventowe, sale konferencyjne, bary). W modelu tym znalazła się matryca 120 Hz typu VA z technologią FALD (192 stref legalnego wygaszania).
Prawdziwy przełom na rynku przekątnej 98” ma miejsce w tym roku, gdyż do wyboru mamy już nie jeden egzemplarz, a kilka. Są one oferowane w sumie przez trzech producentów: Samsung, TCL, Sony. Niektórzy przedstawiciele firm w kuluarach mówią wprost: popyt przewyższył podaż. I nie ma się co dziwić. Alternatywą dla dużej przekątnej w TV może być projektor. Choć i tu chcąc kupić zaawansowane urządzenie wraz z ekranem, na którym będzie wyświetlany obraz, musimy liczyć się z kwotą kilkunastu tysięcy złotych. Warto pamiętać, że projektor przede wszystkim sprawdzi się w zaciemnionym pomieszczeniu. W przypadku telewizora będziemy mieli tzw. szersze zastosowanie tj.: zarówno w ciągu dnia w nasłonecznionym pomieszczeniu, jak i w nocy. Nasuwa mi się mała dygresja. W momencie pojawienia się TV 98”, zakup urządzenia np. Hisense Laser TV (projektor) w przekątnej 100” L9H (około 21 000 zł), 100” L5H (około 16 000 zł) jest pozbawione, jakiegokolwiek sensu.
Sprzedaż modeli 98” na polskim rynku w chwili obecnej dopiero powoli się rozkręca. Warto zwrócić uwagę, że pełna oferta w segmencie tzw. „olbrzymów” pojawiła się w 4Q 2023. Jeszcze kilka miesięcy temu z dostępnością tego typu produktów bywało różnie. Z nieoficjalnych danych wynika, że w październiku sprzedano w Polsce około 230 sztuk telewizorów w 98”. W listopadzie według estymacji liczba ta była znacznie wyższa – wzrost kilkadziesiąt procent. Liderem rynku w tym segmencie produktowym jest TCL.
Ile kosztują telewizory 98”
Jak wspomniałem, ceny telewizorów 98” zaczynają się poniżej 10 000 zł – mowa tu o TCL P745. Chcąc kupić bardziej zaawansowane modele, musimy liczyć się ze znacznie większym wydatkiem: TCL 98C835 – 16 000 zł (2022 r.), TCL 98C805 – 18 999 zł, TCL 98C809 – 18 999 zł, TCL 98C955 – 23 499 zł, Samsung QLED 98Q80C – 23 999 zł, Sony Bravia XR-98X90L – 35 999 zł. TCL 98X955 – cena około 36 000 (niebawem w sprzedaży), Samsung Neo QLED 98QN90A (model z 2021 r. – 49 999 zł – pierwotna cena, lecz w niektórych sklepach znajdziemy ten TV w kwocie około 32 000 zł.
I tu pewna uwaga: różnice w modelach 98” TCL C805 i C809 są wręcz kosmetyczne. Egzemplarze 98C809 znajdziemy wyłącznie w Media Expert, Avans, Elektro, a 98C805 w sklepach RTV Euro AGD i OleOle.
Co oferują telewizory 98” TCL, Samsung, Sony?
Niestety telewizory w tym rozmiarze są niezbyt często testowane przez redakcje ze względu m.in.: na gabaryty (możliwość transportu) oraz dostępność. Klienci w wielu przypadkach są zdani tylko na krótkie sprawdzenie urządzenia w warunkach sklepowych, które do najlepszych nie należy. Proces zakupu trochę przypomina kupowanie kota w worku…
Ja postanowiłem bliżej przyjrzeć się tzw. olbrzymom. W tym celu zweryfikowałem informacje odnośnie specyfikacji oraz sprawdziłem niektóre modele, w zależności od ich dostępności, na własne oczy np. w trakcie mniejszych lub większych pokazów prasowych.
We wszystkich 98” TV dostępnych na polskim rynku znajdziemy 120 Hz matrycę typu VA, która zapewnia lepszy kontrast oraz reprodukcję czerni niż konkurencyjny typ IPS, ADS.
TCL – jest w czym wybierać
Największą liczbą telewizorów w przekątnej 98” dysponuje TCL. Miałem okazję przyjrzeć się im bliżej w czasie niedawnego pokazu prasowego/warsztatów Experts meet Expert organizowanego przez firmę w Warszawie.
Podstawowym modelem jest P745 z podświetleniem typu Direct LED. Jednym słowem produkt dla niewymagającego konsumenta, który chce pochwalić się przed sąsiadem dużym TV.
W TCL 98C835 (z 2022 r.) znajdziemy technologię Full Array Local Dimming (192 strefy lokalnego wygaszania). Dzięki tego typu rozwiązaniu uzyskamy głębszą czerń, mniejszy efekt blooming (wokół wyświetlanych bardzo jasnych elementów na czarnym tle są widoczna tzw. poświata/aureole).
Ciekawie w ofercie z 2023 r. zaczyna robić się od serii C805/C808. Tu już została zastosowana technologia Mini LED. W porównaniu do FALD (wyżej wspomniana) wykorzystuje mniejsze diody LED, co umożliwia zastosowanie większej ich liczby w podświetleniu matrycy. Ponadto, w modelu znajdziemy 1344 strefy lokalnego wygaszania. W efekcie końcowym otrzymujemy obraz na ekranie o dobrej reprodukcji czerni. Pokrycie kolorów jest na poziomie 91% DCI-P3 76% Rec. 2002. Średnia jasność to około 650 nitów, co pozwala realnie dostrzec efekt HDR.
Wyżej pozycjonowanym Mini LED jest TCL 98C955. Producent w tej wersji umieścił 2160 stref lokalnego wygaszania. Na jedną strefę wygaszania przypada jedna dioda LED, co oznacza, że do podświetlenia matrycy wykorzystano 2160 diod LED. Według danych firmy, średnia jasność jest na poziomie około 800 nitów. Pokrycie kolorów według danych pomiarowych firmy wynosi: DCI-P3 to 96%, a Rec 2020 75%. Łączna moc systemu audio 60 w konfiguracji 2.2.2 kanałów.
Flagowym Mini LED jest egzemplarz 98X955. Tu również znajdziemy wyżej opisane rozwiązanie, a mianowicie na jedną strefę wygaszania przypada jedna dioda LED. Różnica jednak jest znacząca, gdyż w tym egzemplarzu zastosowano 5180 stref lokalnego wygaszania. Średnia jasność około 800 nitów, pokrycie kolorów według danych pomiarowych firmy wynosi: DCI-P3 97%, Rec 2020 76%. Łączna moc systemu audio 160 w konfiguracji 4.2.2 kanałów
W modelach Mini LED w przekątnej 98” z serii C835 C805/809, C955 i X955 znajdziemy kilka wspólnych cech: obsługę formatu Dolby Vision, HDR10, HDR 10+, HLG, możliwość wprowadzenia komend w języku polskim, system Google TV, powłoka antyrefleksyjna (tyko w C955 i X955). Ponadto producent zastosował Quantum Dot (kropkę kwantową). W wielkim skrócie daje ona możliwość uzyskania szerszej gamy barw, kolory są bardziej nasycone. Odbiorniki TV są dobrze wyposażone pod kątem konsoli nowej generacji. W olbrzymach od TCL znajdziemy złącze HDMI 2.1. Telewizor zapewnia technologię VRR z certyfikatem AMD FreeSync Premium Pro dla procesorów graficznych AMD i Xbox oraz HDMI VRR dla procesorów graficznych Nvidia i Sony PlayStation PS5. Ponadto obsługę formatu Dolby Vision w 4K w 120 Hz.
Samsung lider segmentu przekątnej 98”
Pod koniec kwietnia tego roku Koreańczycy na konferencji prasowej odbywającej się w Warszawie zaprezentowali trzy modele w przekątnej 98”. Obecnie w sklepach są dostępne tylko dwa egzemplarze. Samsung QN100B w ogóle nie pojawił się w sprzedaży – taki trochę TV widmo…
Najbardziej zaawansowanym odbiornikiem 98” w portfolio Samsung jest Neo QLED QN90A. Kluczowym problemem tego produktu jest data wprowadzenia na globalny rynek – 2021 r. Nie zmienia to jednak faktu, że pierwotna kwota oscylowała około 55 000 zł. Jednak teraz w niektórych sklepach możemy trafić cenę 32 000 zł, co za tego typu produkt premium wydaje się być ciekawą propozycją.
W telewizorze znajdziemy już wspomnianą technologię Quantum Dot. Telewizor bazuje na podświetleniu Mini LED, nieoficjalnie w tej przekątnej znajdziemy 1320 stref lokalnego wygaszania.
Drugim dostępnym koreańskim olbrzymem jest tegoroczny QLED Q80C, w którym zastosowano technologię Full Array LED (pełne tylne podświetlenie) z Local Dimming. I tu znów muszę użyć słowa nieoficjalnie, bowiem ciężko stwierdzić dokładną liczbę stref – mówi się, że znajdziemy około 120 stref wygaszania.
Celowo piszę „nieoficjalnie” w przypadku Samsung w niektórych miejscach odnośnie specyfikacji. Niestety producent nie był w stanie zapewnić dogodnych warunków, aby przyjrzeć się dokładniej tym produktom np.: brak zaciemnionej przestrzeni. Ciężko więc w tym miejscu pisać o wrażeniach odnośnie czerni, efektu HDR, czy innych aspektach dotyczących jakości obrazu.
Sony – tylko jeden model w przekątnej 98”
Japończycy w tym roku przekątną 98” ulokowali w serii Bravia XR X90L. Telewizor miałem okazję sprawdzać przez kilkadziesiąt minut w showroom Playstation, w którym to znajduje się ten olbrzym Sony. Na szczęście udało się zaciemnić pomieszczenie i śmiało mogę stwierdzić, że reprodukcja czerni jest zadowalająca, a niepożądany efekt blooming jest na akceptowalnym poziomie, jak na tego typu panel FALD. Efekt HDR ewidentnie widoczny.
W Sony Bravia XR-98X90L znajdziemy technologię Full Array LED (pełne tylne podświetlenie) z Local Dimming w ilości 140 stref wygaszania. System audio to 2.2 kanałów o łącznej mocy 40W. W telewizorze znajdziemy Google TV, wprowadzanie komend głosowych działa na bardzo dobrym poziomie. Warto zwrócić uwagę na dedykowaną usługę VOD Bravia Core oferującą świetną jakość streamingu, którą to opisałem kilka miesięcy temu w trakcje testowania innego modelu Sony.
Problem z japońskim producentem jest jak zwykle ten sam – cena. W porównaniu do konkurencji jest ona o 15% do 20% zawyżona względem tego, co otrzymujemy. Zdaję sobie jednak sprawę, że przy wyborze tak nietuzinkowego TV/rozmiaru, potencjalny klient może kierować się innymi aspektami niż specyfikacja. Bardzo często decydujące znaczenie mają osobiste preferencje marki, a tu Sony od lat w świadomości klientów uchodzi za brand premium. Podsumowując, ktoś, kto ma kupić Sony Bravia XR-98X90L kupi ten model, niezależnie od ceny. Oczywiście przemilczę fakt, że w tej kwocie może mieć bardziej zaawansowany (np. Mini LED) telewizor konkurencji.
Przyszłość olbrzymich TV
Zapewne sprzedaż TV 98” systematycznie będzie rosła w przyszłych latach. To nie jest produkt dla każdego, ale jak wspomniałem, klientów poszukujących tego typu telewizorów jest więcej niż mogłoby się wydawać. Na ten moment najciekawszą ofertę (liczba modeli, ceny) wydaje się mieć TCL. Jednak konkurencja nie śpi. Samsung, jako globalny lider, a także polski numer jeden rynku nie odpuści. Przypuszczam, że Koreańczycy w przyszłym roku przygotują szerszą ofertę.
Zadałem pytanie Panu Grzegorzowi Staniszowi Dyrektorowi sprzedaży i marketingu działu RTV Samsung Polska o prognozy firmy w kwestii wolumenu sprzedażowego w kolejnych miesiącach dla rynku TV 98″.
„Od kwietnia 2023 rozszerzamy sukcesywnie sprzedaż trzech modeli telewizorów o przekątnej 98 cali, (o szerokości ok 218 cm), QLED Q80C, Neo QLED QN90A oraz Neo QLED QN100B. Zgodnie z naszymi przewidywaniami cieszą się one dużym zainteresowaniem i udało się nam osiągnąć zauważalny sukces sprzedażowy. Rozwój tego wcześniej niewielkiego segmentu rynku jest teraz bardzo obiecujący i nasze przewidywania, co do dynamiki wzrostu są optymistyczne, szczególnie w świetle zbliżających się wielkimi krokami ważnych wydarzeń sportowych w 2024 roku.”
Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że panele 98” są wytwarzane obecnie prawdopodobnie tylko przez jednego producenta – TCL. I to właśnie Chińczycy mają jokera, który może ustawić globalny rynek olbrzymów pod swoje dyktando.