Polacy ze znaczącym wkładem w kosmiczną misję zbadania księżyców Jowisza

Maksym SłomskiSkomentuj
Polacy ze znaczącym wkładem w kosmiczną misję zbadania księżyców Jowisza
Za niemalże 3 lata w stronę Jowisza wyruszyć ma sonda JUICE (ang. Jupiter Icy Moon Explorer), która zbada trzy jego księżyce – Ganimedesa, Kallisto i Europę. Misję realizuje Europejska Agencja Kosmiczna, ale w przygotowaniach do niej udział bierze wiele podmiotów. Wśród nich są Polacy z Centrum Badań Kosmicznych PAN i spółki Creotech Instruments. Na czym polega ich uczestnictwo w projekcie?

JUICE ma zostać wysłana w przestrzeń kosmiczną dokładnie wiosną 2022 roku, i to w ciągu bardzo krótkiego, trzytygodniowego okna czasowego, nie bez powodu. Dlatego, że Jowisz potrzebuje niemal 12 lat na okrążenie Słońca, sonda musi dotrzeć w pobliże jego orbity w idealnym momencie, a to jest bezpośrednio związane z momentem startu. Na dodatek tor lotu pojazdu będzie bardzo skomplikowany. JUICE aż pięciokrotnie wykona manewr asysty grawitacyjnej – Wenus, Marsa i aż trzykrotnie ziemi. Manewr ten polega na wykorzystaniu grawitacji ciała niebieskiego do zwiększenia prędkości z jaką pojazd się przemieszcza oraz zmiany jego kierunku lotu. Podróż sondy doskonale obrazuje poniższa wizualizacja przygotowana przez Europejską Agencję kosmiczną:

Aby misja zakończyła się powodzeniem, kluczowy jest wkład licznych podmiotów zaangażowanych w budowę sondy JUICE, które muszą na czas zaprojektować i wyprodukować wszystkie jej komponenty. Jeśli to im się nie uda, start trzeba będzie przesunąć – wówczas nie wszystkie badania będzie można wykonać. W projekcie udział bierze także polskie przedsiębiorstwo – Creotech Instruments, którego podwykonawcą jest Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

Firma Creotech Instruments ma zbudować aż dwa z dziesięciu instrumentów naukowych, które znajdą się na pokładzie sondy. Badacze z Centrum Badań Kosmicznych PAN odpowiadają za ich zaprojektowanie oraz przetestowanie. Pierwszy instrument to SWI (ang. Sub-millimeter Wave Instrument), czyli narzędzie służące do prowadzenia obserwacji w zakresie fal submilimetrowych, które ma badać rozkład temperatury, składu i dynamiki stratosfery, a także troposfery Jowisza oraz egzosfer i powierzchni wspomnianych lodowych księżyców. Drugi instrument to natomiast RPWI (ang. Radio & Plasma Wave Investigation), służący do odbioru fal radiowych i plazmowych. Ma on charakteryzować emisje radiowe i środowiska plazmowe Jowisza i jego lodowych księżyców. Co ciekawe, ten instrument składa się z czterech mniejszych. Ich nazwy to… GANDALD, MIME, FRODO I JENRAGE.

Na tym wkład spółki w misję się nie kończy. Jej pracownicy wspierają również hiszpański oddział firmy Airbus Defence & Space o nazwie CRISA. Przedsiębiorstwo zwróciło się do Polaków z prośbą o pomoc w zbudowaniu platformy, na której oparta będzie architektura całej sondy JUICE.

Wszystkie wymienione Księżyce, którym JUICE przyjrzy się z bliska, to księżyce pokryte lodem. Podejrzewa się jednak, że pod ich powierzchniami występuje woda w stanie ciekłym, która stwarza warunki dogodne do powstania życia. Jak to możliwe? Za ten fakt odpowiada Jowisz.

Ze względu na swoją masę Jowisz posiada potężne pole grawitacyjne, które zakłóca grawitację jego satelitów. Modele matematyczne pokazują, że to oddziaływanie prowadzi do rozciągania i kurczenia się największych księżyców gazowego giganta. To z kolei powoduje tarcie, które rozgrzewa ich wnętrze, utrzymując temperaturę zapobiegającą zamarzaniu wody. Celem JUICE będzie między innymi potwierdzenie tej teorii.

„JUICE skupia się na zebraniu danych umożliwiających opisanie warunków fizycznych panujących w tym mini układzie planetarnym, które mogłyby doprowadzić do uformowania się środowisk przyjaznych powstawaniu życia.” – powiedziała dr hab. Hanna Rothkaehl, prof. Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

Najważniejszym przedmiotem obserwacji prowadzonych przez JUICE ma być Ganimedes. Taki zaszczyt zawdzięcza on temu, iż zdaniem badaczy stanowi rodzaj naturalnego laboratorium, które pozwoli na analizowanie ewolucji geologicznej oraz środowisk sprzyjających rozwojowi życia w lodowych warunkach. Niektórzy wierzą nawet, że może być on miejscem, w którym powstaną niektóre z baz eksploracyjnych Układu Słonecznego. Ganimedes, tak jak Kallisto i Europa, zostanie poddany badaniom geologicznym oraz atmosferycznym.

Sonda JUICE zostanie wysłana w przestrzeń kosmiczną na pokładzie rakiety Ariane 5. Pojazd ma lecieć w stronę Jowisza około 8 lat, a badania prowadzić przez przynajmniej 3,5 roku.

Źródło: Creotech Instruments

Udostępnij

Maksym SłomskiZ dziennikarstwem technologicznym związany od 2009 roku, z nowymi technologiami od dzieciństwa. Pamięta pakiety internetowe TP i granie z kumplami w kafejkach internetowych. Obecnie newsman, tester oraz "ten od TikToka". Miłośnik ulepszania swojego desktopa, czochrania kotów, Mazdy MX-5 i aktywnego uprawiania sportu. Wyznawca filozofii xD.