„Odkrycie setek nowych ezoplanet jest znaczącym osiągnięciem samo w sobie, ale to, co wyróżnia tę pracę od innych badań, to sposób, w jaki ukazuje ona cechy populacji egzoplanet jako całości.”, powiedział astronom Erik Petigura z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles.
Metoda tranzytu i jej bolączki
Kosmiczny Teleskop Keplera spędził na orbicie Ziemi prawie dziesięć lat, wpatrując się w gwiazdy. Wszystko to miało miejsce w celu wychwytywania słabych spadków jasności gwiazd – spadków, do których dochodzi, gdy przed tarczą gwiazdy przechodzi jakiś obiekt. Seria spadków pojawiających się w regularnych odstępach czasowych świadczy o obecności planety.
Wszystko to brzmi bardzo prosto, ale identyfikacja spadków jasności wśród zebranych danych to długa, żmudna praca, którą kiedyś wykonywano wizualnie. To dlatego, że nie tak dawno temu ludzie radzili sobie znacznie lepiej z ich wykrywaniem niż oprogramowanie. Niemniej, oprogramowanie staje się coraz bardziej wyrafinowane i dopracowane.
Algorytmy na pomoc w identyfikacji planet
To, jak wiele dobrego może uczynić nowoczesne oprogramowanie pokazał astronom Jon Zink. Ten stworzył algorytm, który nakarmiono całymi 500 terabajtami danych zebranych przez Kosmiczny Teleskop Keplera podczas jego drugiej misji, zawierającymi ponad 800 milionów zdjęć. Analizując je, algorytm odkrył 381 już zidentyfikowanych egzoplanet oraz 366 potencjalnych egzoplanet, o których wcześniej nikt nie słyszał.
Jednym ze znalezisk jest fascynujący układ, zawierający dwa podobne do Saturna gazowe giganty, krążące blisko swojej gwiazdy macierzystej i blisko siebie nawzajem. Poznawanie takich obiektów jak te może astronomom pomóc w poszerzeniu ich wiedzy na temat tego, co jest możliwe w układach planetarnych.
„Odkrycie każdego nowego świata zapewnia unikalny wgląd w fizykę, która odkrywa rolę w tworzeniu się planet.”, wyjaśnia Zink.
Odkrycie wymagające potwierdzenia
Rzecz jasna, to czy sygnały zidentyfikowane przez algorytm faktycznie świadczą o istnieniu egzoplanet, trzeba jeszcze potwierdzić. Dlatego też, nowo odkryte egzoplanety technicznie rzecz biorąc w tej chwili są kandydatkami na egzoplanety.
Właściwie, astronomowie mają kilka tysięcy kandydatek na egzoplanety wymagające potwierdzenia. Jeszcze 18 listopada było ich 4575, a teraz ich liczba wzrosła o 366. Proces potwierdzania egzoplanet może przyspieszyć nowa sieć neuronowa o nazwie ExoMiner, opracowana przez inny zespół badaczy, działająca na dwóch superkomputerach Pleiades NASA. ExoMiner jest w stanie odróżnić rzeczywistą planetę od wyników fałszywie pozytywnych.
Niedawno z pomocą ExoMiner potwierdzono istnienie aż 301 egzoplanet odkrytych przez Teleskop Keplera (mowa o innych obiektach niż 366 nowych kandydatek). Dzięki temu liczba potwierdzonych egzoplanet wynosi już blisko 5 tysięcy.
Jak widać, wszystko wskazuje na to, że teraz, za sprawą rozwijającej się technologii, będziemy w stanie jeszcze szybciej wykrywać kolejne planety i potwierdzać ich istnienie. Przyszłość astronomii zapowiada się interesująco.
Źródło: UCLA, USRA, fot. tyt. NASA/Tiago Campante/Peter Devine