Teleskop Hubble’a uchwycił na zdjęciu gwiazdę, która walczy o przetrwanie

Przestrzeń kosmiczna zapiera dech w piersiach. Teleskopy, które ją obserwują, regularnie wykonują naprawdę niesamowite fotografie, przedstawiające gwiazdy, galaktyki, mgławice, i nie tylko. Z okazji 31-lecia pracy Kosmicznego Teleskopu Hubble’a NASA postanowiła udostępnić jedno z takich zdjęć, które ten niedawno wykonał.

Gwiazda milion razy jaśniejsza niż Słońce

Na fotografii, którą Kosmiczny Teleskop Hubble’a zarejestrował, widać wyjątkowo jasną gwiazdę – AG Carinae. Ta znajduje się około 20 tysięcy lat świetlnych z dala od Ziemi i jest gwiazdą zmienną typu S Doradus (ang. Luminus blue variable – „jasna błękitna gwiazda zmienna”).

Gwiazdy zmienne typu S Doradus to gwiazdy na końcowym etapie ewolucji, o jasności absolutnej rzędu miliona razy większej od Słońca, cechujące się zmiennością blasku w wyniku okazjonalnych rozbłysków i silnych wiatrów gwiazdowych. Są one niestabilne, ponieważ ich jasność jest bliska tak zwanej granicy Eddingtona. Po utracie masy w wyniku utraty wiatru te stają się gwiazdami typu Wolfa-Rayeta, a potem wybuchają jako supernowe typu Ib/c, natomiast jeśli nie zdążą pozbyć się masy wystarczająco szybo, mogą wybuchnąć jako supernowe z niestabilnością kreacji par.

Zdjęcie AG Carinae wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a. | Źródło: NASA, ESA, STScI

AG Carinae jest około 70 razy większa niż Słońce i cechuje się od niego milion razy większą jasnością. Ta nieustannie walczy o przetrwanie, próbując uniknąć kompletnej anihilacji. Podczas gdy jej grawitacja próbuje utrzymać jej materię w kupie, wiatry gwiazdowe działają wręcz przeciwnie. W rezultacie we wnętrzu gwiazdy dochodzi do takich napięć, że jej zewnętrzne warstwy oddzielają się od niej na drodze eksplozji, tak jak widać na wykonanym przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a Zdjęciu.

Mgławica kolosalnych rozmiarów

To co na fotografii wokół AG Carinae można zaobserwować to gigantyczna, rozszerzająca się mgławica składająca się z ogromnych ilości gazu i pyłu, prawdopodobnie o masie dziesięciokrotnie większej niż Słońce. Jej szerokość wynosi około 5 lat świetlnych. Dokładnie taki dystans dzieli Układ Słoneczny od najbliższej nam gwiazdy – Alpha Centauri. Eksplozja, która spowodowała powstanie tej mgławicy, miała miejsce kilka tysięcy lat temu.

Mgławica otaczająca AG Carinae rozszerza się za sprawą wiatrów gwiazdowych wiejących z prędkością 1 miliona kilometrów na godzinę. To zadziwiające, że możemy przyjrzeć się jej tak dokładnie.

Wybuchy takie jak te, które spowodowały powstanie mgławicy wokół gwiazdy, nastąpią jeszcze kilka razy podczas jej żywota. Z czasem, jak wspomniałam, ta wybuchnie jako supernowa.

Zasłużony teleskop

Kosmiczny Teleskop Hubble’a został wystrzelony w przestrzeń kosmiczną 24 kwietnia 1990 roku. Ten prowadzi swoje obserwacje od 20 maja 1990 roku, czyli faktycznie blisko 31 lat. Na przestrzeni tych 31 lat omawiana maszyna wykonała ponad 1,5 miliona fotografii około 48 tysięcy kosmicznych obiektów.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a. | Źródło: NASA

Fotografie, które Kosmiczny Teleskop Hubble’a dotychczas zarejestrował to aż 169 terabajtów danych, które analizować będą nie tylko dzisiejsze, ale także przyszłe pokolenia naukowców. Dotychczas na podstawie tych danych napisano ponad 18 tysięcy prac badawczych. Ponad 900 z nich opublikowano w 2020 roku.

Źródło: NASA, fot. tyt. NASA, ESA, STScI