Ogromna wirująca galaktyka dyskowa, która powstała zaledwie 1,5 miliarda lat po Wielkim Wybuchu może do góry nogami wywrócić to co wiemy na temat powstawania galaktyk. Jej wiek sugeruje, że galaktyki przypominające Drogę Mleczną zaczęły powstawać znacznie wcześniej, niż dotychczas sądzono.
Współczesne modele Wszechświata sugerują, że najstarsze galaktyki we Wszechświecie powstały w rezultacie przyciągania przez skupiska ciemnej materii gorącego gazu, z którego ostatecznie powstawały gwiazdy. Za sprawą tego procesu starsze galaktyki są nierówne i zniekształcone, w przeciwieństwie do dużo młodszej Drogi Mlecznej, która jest stosunkowo gładkim dyskiem.
Takie galaktyki jak Droga Mleczna narodziły się podobno na innej drodze, za sprawą procesu dużo dłuższego, polegającego na opadaniu gorącego gazu w stronę centrum galaktyki, który następnie ochładza się i kondensuje. W związku tym uważa się, że galaktyki podobne do naszej zaczęły pojawiać dopiero wtedy, gdy Wszechświat miał jakieś 4 miliardy lat.
Tak się jednak składa, że wspomniana nowo odkryta galaktyka, która uformowała się 1,5 miliarda lat po Wielkim Wybuchu, wcale nie jest nierówna i zniekształcona. Jak wskazują jej odkrywcy, którzy dostrzegli ją z pomocą teleskopu Atacama Large Millimeter Array (ALMA), stanowi ona gładki, rotujący dysk, przypominający naszą spiralną galaktykę.
Galaktyka DLA0817g (Wolfe Disk). Wizja artysty. | Źródło: NRAO/AUI/NSF, S. Dagnello
DLA0817g lub Wolfe Disk, bo pod takimi nazwami znana jest niedawno odkryta galaktyka, powstała aż 2,5 miliarda lat wcześniej niż dotychczas uznawana za najmłodszą galaktyka dyskowa. Jak to możliwe?
„Inne wyjątkowo wczesne galaktyki, które zaobserwowaliśmy, wyglądają jak jeden wielki bałagan, wszędzie zawierają kępy gazu, ale ta nie jest taka.”, powiedział jeden z odkrywców, Marcel Neelman.
Zdaniem badaczy galaktyka DLA0817g mogła powstać za sprawą jeszcze innego procesu, niż dwa wymienione wyżej. Ta mogła narodzić się w ramach tak zwanej zimnej akrecji (ang. cold accretion). Jako że w tym przypadku gaz napływający w stronę centrum galaktyki był zimny, nie musiał się on ochładzać, a więc proces jego kondensacji mógł zachodzić szybciej.
Dlatego że mamy do czynienia z pierwszą tak wiekową galaktyką dyskową, póki co należy podchodzić do powyższych wniosków z odpowiednim dystansem. Aby móc potwierdzić omówioną hipotezę, najpierw musimy odkryć kolejne takie obiekty.
Źródło: Nature, Foto. tyt. Pixabay/sonychinni